SIBER GÜVENLIK

ETKİNLİK TARİHİ: 03 Ocak 2020

DÜNYADA VE TÜRKİYEDE SİBER GÜVENLİK VE ÇOCUK

Ezgi AĞCİHAN

Digital Gündem 2020-Eylem 3: Çevrimiçi Hizmetlerde Özdenetim

Avrupa ve küresel servis sağlayıcılarının (örneğin sosyal ağ platformları, mobil iletişim sağlayıcıları) özellikle küçüklerin kendi hizmetlerin kullanımına ilişkin öz-düzenleme ve geniş kapsamlı işbirliklerinin desteklenmesi.

Sorun nedir? Çocuklar çevrim içinde Güvende değiller.

Daha fazla Avrupalı Çocuk cep telefonları ve oyun konsolları üzerinden çevrimiçi hizmetleri kullanıyor. 13-16 yaşındakilerin % 50’den fazlası kendi yatak odalarından internete bağlanıyor ve 9-16 yaşlarındaki çocukların yarısından fazlası da sosyal ağ profiline sahip. Aynı zamanda, genç kullanıcılar internette kişisel bilgilerinin paylaşımı ya da gerçek hayatta hiç karşılaşmadığı insanlarla konuşmak gibi çevrimiçi eylemlerinin risklerinin farkında olmayan hassas bir gruptur. Bu hızla değişen bağlamda, riskleri adreslemek ve çocukların çevrimiçi güvenliğini güçlendirmek, özel ve kamu kuruluşları kadar bireylerin hem ulusal hem de küresel kapsamda ortak bir sorumluluğudur.

Neden AB eylemi gereklidir? Çocukların çevrimiçi güvenliği AB genelinde tedbirlerin alınması gereklidir.

Çocukların çevrimiçi güvenliği üzerinde önemli bir etkiye sahip olan sosyal ağ siteleri, cep telefonları, online uygulamalar ve içerik veya oyun konsolları gibi ürün ve hizmet sağlayıcıların çoğu küresel ya da Avrupa oyunculardır.

Sadece ulusal sistemlerin yaratacağı riskler gözönüne alınarak, Genel bir pan-Avrupa yaklaşımı benimsenmelidir.

Komisyon, bugüne kadar ne yapmış?

Çocuklar için Daha İyi Bir İnternet için Avrupa stratejisinin Lansmanı (eylem 36)
Aracılık ve Internet’i çocuklar için daha iyi bir yer yapmak için CEO Koalisyon çalışmalarının izlenmesi
Yürütülen İşlerin Özet raporları ve CEO Koalisyonun üyelerinin şirket görüşleri Güvenli İnternet Günü 2013 tarihinde yayımlanmıştır.

Avrupa Komisyonu 2014’te ne yapacak?

Tematik / teknik toplantılar yoluyla CEO Koalisyon çalışmalarının sürekli takibi.
Gençlik ve sanayi arasındaki diyaloğun teşvik edilmesi.

Türkiye`de Elektronik Medya Üzerinde Yayınlanan Yasadışı İçerik

Yasadışı içerik denilince pek çok insanın ilk aklına gelen internet üzerinden çocukların cinsel istismarı olmaktadır. Çocuğun cinsel istismarı, çocuğun bir yetişkin veya yaşça daha büyük bir kişi tarafından cinsel doyum sağlamak amacıyla kullanılması şeklinde tanımlanabilir (Akdoğan, 2005). Çocuk istismarının bilişim teknolojileri vasıtasıyla gerçekleşen en yaygın türü çocuk pornografisidir. Kanunlarımızda çocuk pornografisinin bir tanımı bulunmamakla beraber Türkiye’nin de kabul ettiği Avrupa Konseyi Siber Suçlar Sözleşmesinin 9. Maddesinde (1) cinsel anlamda müstehcen bir eyleme reşit olmayan bir kişinin katılımı, (2) cinsel anlamda müstehcen bir eyleme reşit görünmeyen bir kişinin katılımı ve (3) cinsel anlamda müstehcen bir eyleme reşit olmayan bir kişinin katılımını gösteren ve gerçek olmasa da gerçek gibi algılanan görüntüler içeren pornografik materyaller” çocuk pornografisi olarak kabul edilmiştir. İnternet pornografik materyallerin çoğaltılmasını ve dağıtılmasını kolaylaştırmaktadır. Aynı zamanda yüz yüze ilişkiyi gerektirmediği için bu tip materyallerin tüketicilerine bir nevi gizli kalma, kimliğini saklıyor olma hissi de vermektedir. Diğer yandan internet bu tip materyallere ulaşımı kolaylaştırdığından belki böyle bir sapkınlığı olmayan kişilerin de zamanla bu tür materyallere bağımlı hale gelmesine yol açabilmektedir. İnternetin bu suçları kolaylaştırıcı etkisi sebebiyle, alınan onca tedbire rağmen çocuk pornografisi sektörünün büyümekte olduğu görülmektedir. 2006 yılında yapılan bir araştırmaya göre internet üzerinde çocuk pornografisi içerikli materyal sunan 100.000’in üzerinde site bulunmakta ve çocuk pornografisi sektöründe yıllık yaklaşık 3 milyar dolar civarında paranın döndüğü tahmin edilmektedir (Seigfried-Spellar, Lovely ve Rogers, 2011).

Ülkemizde çocuk pornografisine ilişkin suçlar TCK’nın Müstehcenlik başlığı altındaki 266. maddesinde tanımlanmıştır. Bu maddenin üçüncü fıkrası “müstehcen görüntü,yazı veya sözleri içeren ürünlerin üretiminde çocukları kullanan” veya “bu ürünleri ülkeye sokan, çoğaltan, satışa arz eden, satan, nakleden, depolayan, ihraç eden, bulunduran ya da başkalarının kullanımına sunan” kişilerin cezalandırılmasına hükmetmektedir. Buna rağmen ulusal mevzuatta bu konuda bazı eksiklikler bulunmaktadır. Öncelikle, çocuk pornografisinin bir tanımı yapılmamıştır. Gelişen teknolojiyle beraber gerçek görüntüler üzerinde oynamayla yapılarak yetişkinlerin çocuğa benzetilmesi veya bilgisayar ortamında bu türden görüntülerin oluşturulması mümkündür. Mevzuatta bu türden görüntülerin hangi kapsama alınacağı konusu açık değildir. İkinci olarak bilgisayarların bu tür içeriği oluşturmak ve yaymak konusunda sağladığı kolaylıklardan dolayı bu suçların bilgisayarlar vasıtasıyla işlenmesini düzenleyen özel hükümler gerekmektedir, ancak mevzuatımızda bu alanda da boşluk bulunmaktadır (Inernational Centre for Missing and Exploited Children, 2008).

Ülkemizde müstehcen içeriklerin internetten yayımlanması da TCK’nın yine aynı maddesince suçtur. Bu içerikleri bulunduran internet siteleri hakkında 5651 sayılı “İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanun” uyarınca erişimin engellenmesi kararı uygulanmaktadır.

Kanunda bununla beraber uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanılmasını kolaylaştırma, kumar oynanması için yer ve imkân sağlama, fuhuş gibi suçların tespit edilmesi halinde de ilgili sitenin erişiminin engellenmesine karar verilebileceği hükme bağlanmıştır. İnternette sağlanan içerikle ilişkili bir diğer problemli alan nefret grupları (hate groups) denilen grupların yayınladıkları içeriklerdir. Nefret grubu, ana hedeflerinden birisi başka bir grubu aşağılamak ve küçük düşürmek olan kişilerce oluşturulmuş topluluk olarak tarif edilebilir (Eastom, 2011:26). Siber Suçlar Sözleşmesinin ırkçılık ve yabancı düşmanlığına ilişkin davranışların suç sayılmasına ilişkin ek protokolünde bu konu ele alınmıştır. Ancak ülkemiz henüz bu ek protokole imza atmamıştır.

Ne Yapmalı? Çocuklarınızın siber zorbalıktan korunmasına yardımcı olun

Zorbalar kurbanlarına okulda, çocuk bahçesinde, sporda yüz yüze işkence etmeleriyle tanınırlar. Bununla beraber, artık siber zorbalık (veya çevrimiçi zorbalık) bilgisayarlar, cep telefonları, oyun konsolları veya internet erişimi sunan diğer araçlar yoluyla 24 saat tacizin kapılarını açmaktadır.

Çocuklarınızla siber zorbalık hakkında konuşun. Çocuklarınıza çevrimiçi ne yaptıklarını sorun ve onları zorbalıkları size bildirmeleri konusunda teşvik edin. Çocuğunuz adına harekete geçeceğinize dair söz verin ve ne yapacağınızı açıklayın. Çocuğunuzu telefon veya bilgisayar ayrıcalıklarını kısmayacağınıza dair teminat verin.
Aile bilgisayarını ortak bir mekanda bulundurun. Çocuklarınız video oyunu oynuyorsa, internet erişimi olan oyun konsollarını da ortak bir mekanda bulundurun. 13 yaşından büyük çocukların internete erişmek için o kadar çok yolları var ki, bilgisayarı ortak bir noktaya koymak her zaman etkili olmuyor. Daha büyük çocuklarla dürüstçe konuşmak özellikle önem taşımakta.
Çevrimiçi zorbalığa dair işaretler arayın -örneğin, çevrimiçi olunduğunda üzüntü veya okula gitmede isteksizlik.
Evde siber zorbalığa karşı tolerans göstermeyin. Çocuklarınızın asla, hiçbir koşul altında herhangi birine zorbalık etmemeleri gerektiğini öğretin. Bunun sonuçlarını açıkça belirtin.
Parolaları gizli tutun. Çocuklarınıza şifrelerini veya kendilerine karşı zorbalık edilmesinde kullanılabilecek diğer bilgileri paylaşmamaları, cep telefonlarını veya dizüstü bilgisayarlarını başkalarına ödünç vermemeleri konusunda uyarın.
Çocuklarınızı arkadaş edinmeleri ve arkadaşlarının birbirlerinin arkasını kollamalarına yardımcı olmaları için teşvik edin. Siber zorbaların güçlü arkadaşlıkları olan kişileri hedef almaları daha düşük bir olasılıktır. Bir kurbanın kendisinin yardımına koşan arkadaşları varsa, zorbalık genellikle kesilir.
Teknolojiden yardım alın. Windows 7 , Windows Vista , Xbox LIVE ve Zune (dijital medya oynatıcı gibi çoğu programda ve serviste bulunan güvenlik özelliklerini açın)’den edinin.

Birisi çocuğunuza siber zorbalık ediyorsa ne yapmalısınız ?

Siber zorbalığa maruz kalan bir çocuk için en iyi destek olumlu, etkin, bilgili ve öngörülebilir bir destektir.

Derhal harekete geçin. Çocuğunuzun ona yardım edebileceğinizi ve yardım edeceğinizi bilmelidir. İstismarın durup durmayacağını görmek için beklemeyin. Çocuğunuzun fiziksel olarak risk altında olduğunu hissediyorsanız derhal polisi arayın.
Siber zorbayı bulmak için her tür çaba gösterilmeli ve bu zorba hesap vermelidir. Söz konusu zorba öğrenciyse, durumu okula bildirin. Zorbalığı, zorbalığın meydana geldiği web sitesine bildirin. Çoğu serviste istismarların bildirilebileceği moderatörler ve yerler bulunmaktadır—örneğin, abuse@microsoft.com. Cep telefonu şirketlerinden telefon görüşmelerini izlemelerini ve harekete geçmelerini isteyin.
Çocuklarınıza siber zorbalara yanıt vermemelerini veya misilleme yapmamalarını çünkü zorbaların tepki beklediklerini söyleyin. Telefonlara bakmayın, metin iletilerine veya yorumlara yanıt vermeyin (hatta okumayın).
Siber zorbaları engelleyin. Çoğu web servisi, davranışları herhangi bir şekilde uygunsuz veya tehditkar olan bir kimseyi engellemenize izin verir. Bunun nasıl yapılacağını öğrenmek için servise (sosyal ağ, anlık ileti, cep telefonu) danışın.
Kanıtları saklayın. Yetkili makamların istemesi ihtimaline karşın metin iletilerini, e-postaları ve diğer siber zorbalık kanıtlarını saklayın.

Kaynakça Siber Güvenlik Derneği

REFERANSLAR

www.tbmmcocuk.gov.tr/icerikp3-11-cocuk_sayfalari.html
cocuk.basbakanlik.gov.tr/
www.aile.gov.tr/
mebk12.meb.gov.tr/meb…/03025259_cocukveinternetkullanimi.doc
www.cocukhizmetleri.gov.tr/
http://www.guvenlinet.org/tr/
http://www.guvenlicocuk.org.tr/index.php
http://www.guvenliweb.org.tr/?Pg=18
cocuk.egm.gov.tr/index.php?cocuk=guvenliinternet
www.cocukpolisi.iem.gov.tr/
www.ankara.gov.tr/jandarma/internet_istismar.html
http://www.bilgimikoruyorum.org.tr/?b425_cocuklar-icin-guvenli-internet
www.cocukuniversitesi.ankara.edu.tr/
www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=15866
www.cocukistismari.org/
www.cokmed.org/
www.ttnetguvenlik.com.tr/Urunler/guvenli-internet-hizmeti/
Güvenli İnternet – Avea Destek
www.turkcell.com.tr/tr/hakkimizda/duyurular/guvenli-internet-hizmeti
www.vodafone.com.tr/Internet/Guvenli-Internet.php
www.superonline.net/yardim-detay?h=35
https://www.turksatkablo.com.tr/Guvenli-internet
www.microsoft.com/tr-tr/security/family-safety/childsafety-age.aspx
http://guvenliinternet.org/guvenli/cocuklar
http://www.microsoft.com/tr-tr/security/family-safety/cyberbullying.aspx
http://utsam.org/images/upload/attachment/cilt4/Sayi2/Siber%20Su%C3%A7lar%20ve%20T%C3%BCrkiye%E2%80%99nin%20Siber%20G%C3%BCvenlik%20Politikalar%C4%B1.pdf